Praktijksituaties in beeld
Casusbespreking als voertuig
A Praktijksituatie betekenis
Een casus in de zorg is een concrete praktijkervaring die wordt beschreven door een zorgverlener. Het gaat vaak om een unieke gevalsbeschrijving waarbij een specifieke patiënt of behandelwijze centraal staat. In de context van de zorgdomeinen zijn tal van casuistiek voorhanden. Hier nemen we de ouderenzorg als zorgdomein en daar zijn tal van interessante casussen die moeilijk te begrijpen gedrag van patiënten behandelen. Een drietal illustratieve voorbeelden: worden hieronder uitgewerkt.
Het zingen van Johanna:
Johanna is een 95-jarige vrouw met dementie die in een verpleeghuis woont. Ze schreeuwt en zingt de hele dag door, beweegt constant in haar stoel en is 's nachts onrustig. Medebewoners hebben last van haar en verzorgenden voelen zich schuldig als ze vrijheidsbeperkende maatregelen nemen. De casus behandelt de probleemsituatie, beeldvorming, gekozen interventies en behaalde resultaten. Meer informatie: Het zingen van Johanna
Wandelen met Tiny:
Tiny is een 76-jarige vrouw met een moeilijk te bepalen vorm van dementie. Ze heeft moeite met oriëntatie in tijd en ruimte en worstelt met executieve functies. Begeleiders hadden moeite met haar omgaan omdat ze agressief werd en niet meer at. Deze casus laat zien dat problemen die samenhangen met dementie toch succesvol kunnen worden aangepakt. Meer informatie: Wandelen met Tiny
Mevrouw Glas, samen komen we verder:
Mevrouw Glas heeft veel meegemaakt in haar leven, waaronder het overlijden van haar zoon en seksueel misbruik in relaties. Ze wordt opgenomen binnen de GGZ vanwege suïcidepogingen en komt uiteindelijk te wonen op de afdeling langdurige zorg voor ouderen. Begeleiders hebben moeite met het ondernemen van doodgewone activiteiten met haar. Gerrie van Laar, coördinator bij het CCE, ontdekt de hoofdfactor die ten grondslag ligt aan het probleemgedrag. Meer informatie: Mevrouw Glas, samen komen we verder
Bron: Zorgvoorbeter.nl
Hopelijk geeft dit je een idee van wat een casus in de zorg kan inhouden!
De casus verhoogd valrisico (zie afbeelding hierboven) nemen we als vertrekpunt bij het bespreken van casuïstiek in de zorg als methodische werkvorm en belichten we daarbij de verschillende formats en richtlijnen die beschikbaar zijn..
B Praktijksituatie en formats
Een standaard format dat veel wordt gebruikt voor het bespreken van casussen in de samenwerking tussen zorgprofesisonals (interprofessionalisering) en die wij standaar ook in het Praktijkleren hanteren zie er als volgt uit:
Een week voor het trainingsbijeenkomst, praktijkbijeenkomst of de expertbijeenkomst worden de casussen verspreid naar alle (vaste) deelnemers. Per casus worden de volgende gegevens weergegeven:
Praktijksituatie (casuistiek):
Patiënt: Mevrouw Jansen, 45 jaar oud, met een matige verstandelijke beperking, woont in een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking.
Presentatie: (inbreng):
Mevrouw Jansen wordt door haar begeleiders naar de huisartsenpost gebracht vanwege koorts. Bij aankomst is ze lethargisch en reageert ze nauwelijks op vragen. Haar temperatuur wordt gemeten en bedraagt 39,5°C. Ze heeft een bleke huidskleur en lijkt wat klam. Haar ademhaling is oppervlakkig en haar pols is versneld (tachycardie).
Klinische Probleemstelling (vraagverheldering):
Mevrouw Jansen, met een verstandelijke beperking, presenteert zich met koorts en veranderd bewustzijn. Het klinische probleem is het achterhalen van de oorzaak van de koorts en het beoordelen van de ernst van haar toestand, rekening houdend met haar verminderde communicatieve vermogens.
Klinisch Onderzoek (ordening):
Neurologisch onderzoek: Beoordelen van de mate van bewustzijnsverandering, controle van de pupilreacties en reflexen.
Respiratoir onderzoek: Auscultatie van de longen om tekenen van infectie of longontsteking te identificeren.
Cardiovasculair onderzoek: Beoordeling van de hartslag, bloeddruk en perifere pulsaties.
Abdominaal onderzoek: Palpatie om te zoeken naar tekenen van buikpijn of orgaanvergroting.
Laboratoriumonderzoek: Bloedonderzoek naar infectiemerkers zoals leukocytenaantal en CRP, bloedkweek om een infectieuze oorzaak uit te sluiten.
Klinisch Beleid: (oplossingen aandragen)
Stabilisatie van de vitale functies (stabiliseren):
Zorg voor voldoende hydratatie en ondersteuning van de ademhaling en circulatie.
Diagnostiek (onderzoeken):
Uitvoeren van aanvullend onderzoek om de oorzaak van de koorts vast te stellen.
Empirische behandeling (acties):
Starten van empirische antibiotica totdat de oorzaak van de koorts is vastgesteld.
Overleg met een specialist (raadpleging):
Raadplegen van een internist of infectioloog voor verdere evaluatie en management.
Klinisch Beloop: (evaluatie)
Mevrouw Jansen wordt opgenomen in het ziekenhuis voor verdere evaluatie en behandeling. Na enkele dagen verbetert haar toestand geleidelijk met de toediening van antibiotica. De laboratoriumresultaten wijzen op een urineweginfectie als oorzaak van de koorts. Ze herstelt volledig en wordt uiteindelijk ontslagen uit het ziekenhuis met passende follow-up zorg.
C Praktijksituaties en handvatten voor het schrijven
Een goede praktijksituatie (casus) moet kritisch zijn, leermomenten bevatten voor de doelgroep en een duidelijke rode draad en stappenplan hebben. Het klinisch redeneren moet helder zijn voor de lezer. Stel het doel van de casus vast en bepaal de leermomenten voor de lezers. Denk ook na over hoeveel de lezers al weten over het onderwerp. Werk met een heldere structuur en gebruik de bouwstenen van de standaard voor klinisch redeneren en de triagefucntie als onderlegger bij het uitwerken van de praktijksituaties.
Gebruik een daarnaast een heldere structuur voor de bespreking van de praktijksituatie annex casuïstiek. Er zijn verschillende modellen beschikbaar, zoals de “vier vensters”. Deze modellen bestaan meestal uit vergelijkbare fasen: inbreng, vraagverheldering, ordening, oplossingen aandragen en evaluatie. Een gestructureerde aanpak helpt bij een effectieve bespreking.
De samenhang tussen mensen, praktijkfeiten, praktijkstappen en praktijkimpact als elementen van Praktijkleren zijn hier nog eens mooi in beeld gebracht..
Bronvermelding afbeeldingen: (c) ZorgPraktijkAcademie
